Ένωσε τη φωνή σου μαζί μας: H ανακούφιση από τον πόνο και η παρηγορητική φροντίδα αποτελεί αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα!
6 Οκτωβρίου 2007
Παγκόσμια Ημέρα Παρηγορητικής Φροντίδας
«Κανείς δεν πήρε στα σοβαρά τον πόνο μου», «Φρικτός πόνος, δεν μπορούσα να κουνηθώ», «Η κατάστασή μου τραγική. Έκοψα τη δουλειά».
Αυτά έγραφε μεταξύ άλλων η Αμαλία Καλυβίνου στο χειρόγραφο ημερολόγιο της, πριν την επίσκεψή της σε ιατρείο πόνου και παρηγορητικής φροντίδας. Αντιθέτως, μετά την πρώτη της επίσκεψη σε αυτό: «Πρώτη φορά που δεν αμφισβητήθηκε ο πόνος μου. Πρώτη φορά που ένοιωσα ότι ο γιατρός απέναντί μου καταλάβαινε τι του έλεγα. Πρώτη φορά που γιατροί με προέτρεπαν και με στήριζαν να κάνω πράγματα». Το χειρόγραφο αυτό, το οποίο της εμπιστεύτηκε πριν χρόνια η Αμαλία, παρέδωσε σήμερα κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου, η πρόεδρος της ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α. Αθηνά Βαδαλούκα στην οικογένεια της Αμαλίας. Στη μνήμη της άλλωστε αφιερώνει φέτος η ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α. την Παγκόσμια Ημέρα Παρηγορητικής Φροντίδας, τιμώντας με τη συμβολική αυτή ενέργεια τον Έλληνα ασθενή, για την αξιοπρέπεια και ανακούφιση του οποίου αγωνίζεται.
Η παρηγορητική φροντίδα δηλαδή οι επιστημονικές πράξεις που στοχεύουν στην αντιμετώπιση του πόνου και όλων των συνοδών συμπτωμάτων είναι συνυφασμένες με τις ανίατες ασθένειες, όπως ο καρκίνος, το ΑΙDS, τα εγκεφαλικά επεισόδια, τα νευρολογικά νοσήματα, οι βαριές νεφρικές και καρδιακές ανεπάρκειες. Πρόκειται δηλαδή για την ολιστική αντιμετώπιση των ασθενών μέσα από μία πολυπαραγοντική προσέγγιση, που υποστηρίζει το δικαίωμα στην ποιότητα ζωής και στην αξιοπρέπεια στο θάνατο.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έως το 2015, 15.000.000 άνθρωποι θα πάσχουν από καρκίνο εκ των οποίων το 30-40% θα υποφέρει από πόνο στα αρχικά στάδια της νόσου και 80-90% στα τελικά στάδια. 1 στους 5 ανθρώπους παγκοσμίως 40-60 ετών υποφέρει σήμερα από μέτριο έως έντονο χρόνιο πόνο. 1 στους 3 είναι ανίκανος λόγω του πόνου να ζήσει ανεξάρτητη ζωή. 1 στους 4 έχει διαταραγμένη ή καταστραμμένη σχέση με συγγενείς και φίλους λόγω του πόνου. Στόχος των επιστημόνων που ασχολούνται με την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου είναι η πρόληψη της μετάπτωσης του οξέως σε χρόνιο πόνο. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι έχει βρεθεί πως η χορήγηση ενός απλού μη στεροειδούς αντιφλεγμονώδους σε συνδυασμό με ένα αντιεπιληπτικό φάρμακο προεγχειρητικά, μπορεί να προλάβει την εμφάνιση του χρόνιου νευροπαθητικού μετεγχειρητικού πόνου, που εμφανίζεται σε ποσοστό από 3-80% ανάλογα με την επέμβαση. Σύμφωνα με τα τελευταία βιβλιογραφικά δεδομένα, οι καρκινοπαθείς ασθενείς τελικού σταδίου υποφέρουν σε ποσοστό 30% από νευροπαθητικό πόνο. Ο πόνος είναι το 2ο σύμπτωμα μετά τον πυρετό, που έχουν οι ασθενείς με AIDS ενώ το 50% αυτών υποφέρει από χρόνιο νευροπαθητικό πόνο. Εξάλλου, εκτός από τον πόνο η ποιότητα ζωής των καρκινοπαθών τελικού σταδίου επηρεάζεται και από άλλα συνοδά συμπτώματα, όπως: δυσκοιλιότητα > 50%, έμμετο > 30%, δύσπνοια > 15%, κεντρική καταστολή > 5%, κνησμός, εφίδρωση, κατακλύσεις κλπ. Ο ρόλος της παρηγορητικής φροντίδας στην αντιμετώπιση των συνοδών συμπτωμάτων είναι ουσιαστικός.
Το κεντρικό θέμα του φετινού εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Παρηγορητικής Φροντίδας είναι «Ξεπερνώντας τις ηλικίες – από τα παιδιά στους γεροντότερους»: Πρόσβαση στην Παρηγορητική Φροντίδα (Π.Φ.) πρέπει να έχουμε όλοι, ανεξαρτήτως ηλικίας. Χιλιάδες άνθρωποι σε όλη την υφήλιο συμμετείχαν σε συναυλίες και άλλες εκδηλώσεις, με σκοπό την ευαισθητοποίηση και την ανεύρεση πόρων για τις οργανώσεις Ξενώνων και Παρηγορητικής Φροντίδας σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Στη χώρα μας, η ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α. συνδιοργάνωσε στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας, το 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Περιοχικής Αναισθησίας Θεραπείας Πόνου και Παρηγορητικής Αγωγής (5-8 Οκτωβρίου, Γιάννενα) στο οποίο συμμετείχαν διεθνούς κύρους ξένοι ομιλητές (ο πρόεδρος και γραμματέας της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Περιοχικής Αναλγησίας καθώς και ο εκλεγμένος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Εταιρειών Πόνου και πρόεδρος της Ιταλικής Εταιρείας Πόνου κ.ά). Στο συνέδριο, στο οποίο συμμετείχαν 420 σύνεδροι, πέραν των σημαντικών επιστημονικών ανακοινώσεων, πραγματοποιήθηκε το διεταιρικό συμπόσιο, στο οποίο εκτός της ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α. συμμετείχαν η Ελληνική Αναισθησιολογική Εταιρεία και η Ελληνική Εταιρεία Αλγολογίας. Οι 3 εταιρείες κατέληξαν σε συνολική πρόταση που αφορά τα εξής:
1. Παρουσιάστηκαν οι αρχές λειτουργίας που πρέπει να διέπουν τα κέντρα πόνου και παρηγορητικής φροντίδας καθώς και το δίκτυο και τους ξενώνες παρηγορητικής φροντίδας.
2. Αποφασίστηκε η καταγραφή των αναγκών του ελληνικού πληθυσμού.
3. Οι 3 εταιρείες αποφάσισαν να αναπτύξουν κοινά προγράμματα εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης.
4. Κοινή επιδίωξη των εταιρειών θα είναι επίσης η δρομολόγηση εσωτερικών διεργασιών πιστοποίησης της κλινικής και εκπαιδευτικής διαδικασίας.
5. Οι εταιρείες θα αγωνιστούν από κοινού για τη θεσμοθέτηση ιατρείων πόνου και δικτύου παρηγορητικής ιατρικής με κάθε πρόσφορο μέσον
6. Θα αναλάβουν εκστρατεία ενημέρωσης.
7. Συμφώνησαν επίσης, επιτροπή αποτελούμενη από τους προέδρους των τριών εταιρειών να ζητήσει ακρόαση από τον Υπουργό Υγείας για να του εγχειρήσει την Πρόταση και να επισημάνει την υποχρέωση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου να ακούσει το πρόβλημα των αναξιοπαθούντων συνανθρώπων μας και να κινηθεί για την αντιμετώπισή του, σύμφωνα άλλωστε και με τις επιταγές της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας, η εταιρεία μας συμμετείχε στην παγκόσμια κινητοποίηση με μετάδοση τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών μηνυμάτων, συναυλία της Σαββίνας Γιαννάτου (Πέμπτη 4 Οκτωβρίου, Γιάννενα) και δημοσίευση ενημερωτικών άρθρων στον Τύπο. Ταυτόχρονα συνεχίζεται η συλλογή υπογραφών συμπαράστασης στο site της ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α. www.grpalliative.org
Παράλληλα, η ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α μέσω της καμπάνιας για την Παγκόσμια Ημέρα Παρηγορητικής Φροντίδας στοχεύει στην άσκηση πίεσης προς την Πολιτεία για την ικανοποίηση βασικών αιτημάτων, δεδομένου ότι η παρηγορητική φροντίδα, στην Ελλάδα είναι απογοητευτική.
Ενδεικτικά:
1) Δεν υπάρχουν στους οργανισμούς των Νοσοκομείων κέντρα πόνου και Παρηγορητικής φροντίδας (πλην τριών ή τεσσάρων Πανελλαδικά) και μόνο εθελοντικά ασκείται η παρηγορητική φροντίδα
2) Η νομοθεσία διάθεσης οπιοειδών είναι αναχρονιστική. Η κατανάλωση μορφίνης για την ανακούφιση του πόνου είναι δείκτης πολιτισμού ενός λαού. Στην Ελλάδα καταναλώνονται 4 mg ανά ασθενή έναντι 90 mg στην Δανία. Επιπλέον στην Ελλάδα δεν κυκλοφορούν όλα τα διαθέσιμα σκευάσματα οπιοειδών ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες των ασθενών. Έτσι, η αφόρητη ταλαιπωρία γιατρών, ασθενών και συγγενών είναι καθημερινή.
3) Δεν υπάρχουν Ξενώνες νοσηλείας ασθενών τελικού σταδίου ενώ παράλληλα ψηφίζονται υπουργικές αποφάσεις για μελλοντική λειτουργία τους χωρίς τη συμβουλευτική γνώμη των αρμοδίων επιστημονικών εταιρειών.
4) Η απουσία των εκπροσώπων των επιστημονικών εταιρειών που είναι υπεύθυνες για την ανακούφιση του πόνου και την παρηγορητική φροντίδα από συμβουλευτικές επιτροπές του υπουργείου, όταν σε αυτές συμμετέχουν ακόμη και άνθρωποι με άσχετο αντικείμενο, είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζεται η παρηγορητική φροντίδα στη χώρα μας. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στην επιτροπή ναρκωτικών του υπουργείου δεν υπάρχει κλινικός γιατρός που γνωρίζει τη χρήση των οπιοειδών.
Η χώρα μας θα πρέπει να λάβει υπόψιν της την υπ’ αριθμόν 24Ε/2003 σύσταση της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Με τη σύσταση αυτή προτείνεται στις χώρες-μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, η διευκόλυνση της πρόσβασης των ασθενών στην παρηγορητική φροντίδα με τη δημιουργία του κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου για τη χρηματοδότηση της έρευνας και την εφαρμογή της παρηγορητικής φροντίδας. Έχει εκτιμηθεί ότι η ζήτηση στις υπηρεσίες ανακουφιστικής φροντίδας θα αυξηθεί στα επόμενα δέκα χρόνια κατά 20%.
Σύμφωνα με την ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α. τα αιτήματα που χρήζουν άμεσης διευθέτησης είναι:
- Η εφαρμογή της υπουργικής απόφασης του 1992 για κατ’ οίκον νοσηλεία στους οργανισμούς των νοσοκομείων.
- Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στα νοσοκομεία, για στελέχωση των κέντρων πόνου και παρηγορητικής αγωγής. Τα κέντρα αυτά να ενταχθούν στους οργανισμούς των νοσοκομείων
- Η μέριμνα για την ύπαρξη κλινών στα νοσοκομεία για αντιμετώπιση των
ημερήσιων αναγκών των ασθενών τελικού σταδίου.
- Η οργάνωση και η κάλυψη εξόδων μετεκπαιδευτικών σεμιναρίων.
- Η αλλαγή της αναχρονιστικής συνταγογράφησης ναρκωτικών.
- Η διάθεση στο εμπόριο όλων των σύγχρονων σκευασμάτων οπιοειδών.
- Η σύσταση ομάδων εθελοντών που θα εκπαιδευτούν για κατ’ οίκον
νοσηλεία
- Η απορρόφηση κονδυλίων της Ε.Ε. για εκπαίδευση προσωπικού στην
Παρηγορητική Φροντίδα.
- Πρόβλεψη για νέες θέσεις ιατρικού, νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού
για τη δημιουργία και στελέχωση ξενώνων.
.jpg)
