ΜΙΑ ΠΛΗΡΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ, ΤΩΝ ΑΙΤΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΥΘΥΝΩΝ

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 8.7.2007

Ομολογία - ντοκουμέντο

Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΚΑΔΔΑ

Εγγραφο «φωτιά» του ίδιου του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ αποκαλύπτει ότι τρεις μόλις μήνες πριν από το μακελειό της Πάρνηθας, η κυβέρνηση γνώριζε ότι οι κρατικές υπηρεσίες πρόληψης και δασοπυρόσβεσης βρίσκονταν σε πλήρη διάλυση!
Η επίσημη έκθεση του υπουργείου προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με θέμα τη διανομή των κοινοτικών κονδυλίων έως το 2013, παραδέχεται:
* «Επικίνδυνες», όπως τις χαρακτηρίζει, «ελλείψεις στο συντονισμό των συναρμόδιων υπηρεσιών και υπουργείων».
* Απουσία σχεδίων πρόληψης δασικών πυρκαγιών αλλά και σχεδίων αποκατάστασης.
* Αδιαφορία των υπουργείων στην άσκηση περιβαλλοντικής πολιτικής. Κρούει μάλιστα τον κώδωνα του κινδύνου για ενδεχόμενες καταστροφές από πυρκαγιές -οι οποίες δυστυχώς επαληθεύτηκαν πολύ γρήγορα.
*Οι παραπάνω αποκαλύψεις περιλαμβάνονται στο επίσημο έγγραφο του ΥΠΕΧΩΔΕ για την κατανομή των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων την περίοδο 2007 - 2013 μέσω του επόμενου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Πρόκειται, στην ουσία, για τα αναλυτικά σχέδια κατανομής των περίπου 6 δισ. ευρώ, που θα διανείμουν δύο προγράμματα (3,6 δισ. ευρώ η Αττική που υποβάλλεται από την περιφέρεια και 2,25 δισ. ευρώ το Περιβάλλον) όπου η δασοπροστασία, ενώ καταγράφεται ως μεγάλη απειλή, σχεδόν «απέχει» από την «μοιρασιά» των κονδυλίων:
* Στο πρόγραμμα του ΥΠΕΧΩΔΕ για το «περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη», τα κονδύλια προστασίας από πυρκαγιές δεν φτάνουν ούτε στα 40 εκατ. ευρώ όταν το συνολικό κόστος του προγράμματος φτάνει στα 2,25 δισ. ευρώ. Και η μικρή αυτή δαπάνη αφορά μόνο σε 8 από τις 13 περιφέρειες της χώρας, αφού οι υπόλοιπες (περιλαμβανομένης της Αττική και της Θεσσαλονίκης) λόγω υψηλού περιφερειακού εισοδήματος δεν δικαιούνται ενισχύσεις. (Ας σημειωθεί ότι οι δαπάνες δασοπροστασίας έχουν μεταφερθεί στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης το οποίο, ωστόσο, δεν έχει συντάξει ακόμη το δικό του κείμενο προς την Ε.Ε.)
* Η ειρωνεία είναι ότι στα επίσημα ντοκουμέντα της κυβέρνησης η Πάρνηθα θεωρείται καλά προστατευμένη (!) και προειδοποιεί για κινδύνους στα υπόλοιπα δάση του Λεκανοπεδίου: Υμηττός, Πεντέλη, Ποικίλο Ορος και τα όρη Λαυρεωτική, Μαλακάσα, Πανέιον και Γεράνεια.
* Αναλυτικά, στην έκθεση του ΥΠΕΧΩΔΕ οι δυσλειτουργίες της κρατικής μηχανής περιγράφονται «δείχνοντας» ως υπεύθυνο, κυρίως το υπουργείο Εσωτερικών. Αναφέρονται:
*«Σημαντική υστέρηση σε μηχανισμούς, σχέδια και υποδομές Πολιτικής Προστασίας. Απουσία ολοκληρωμένων σχεδίων πρόληψης, αντιμετώπισης και αποκατάστασης πληγεισών περιοχών. Προβληματικός συντονισμός μεταξύ συναρμόδιων διοικητικών δομών για την αντιμετώπιση κινδύνων που άπτονται του αντικειμένου της Πολιτικής Προστασίας».
* Το κείμενο σημειώνει, επίσης: «Περιρισμένη εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης και αποφυγής ατυχηματικών περιστατικών. Μη ολοκλήρωση του κτηματολογίου και του δασολογίου». Κι ακόμη: «Ελλείψεις σε υποδομές και απουσία ενιαίου συστήματος διαχείρισης της πληροφορίας, πρόληψης και συντονισμού της επέμβασης της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας του υπουργείου Εσωτερικών».
*Το ντοκουμέντο του ΥΠΕΧΩΔΕ κλείνει με μία ακόμη έκπληξη, αφού αποδίδει εμμέσως εύσημα στην προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ! Αναφέρεται ότι υπήρξε «ιδιαίτερα θεαματική βελτίωση των επιδόσεων δασοπροστασίας την περίοδο 2001-2004 που οδήγησε στον περιορισμό των καμένων εκτάσεων μόνο στα 6,25 στρέμματα ανά περιστατικό από 58 στρέμματα προηγουμένως». Μάλιστα, το υπουργείο θέτει ως στόχο απλώς να διατηρηθούν αυτά τα επιτεύγματα έως το 2010... Μόνο που 90 μέρες μετά ήλθαν η Πάρνηθα, το Πήλιο και η Λάρισα...
----------------------------------------------------

Ολέθριες οι επιπτώσεις από τις τρεις πυρκαγές

Της ΝΤΙΝΑΣ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ

Πάρνηθα, Πήλιο και Λάρισα είναι οι περιοχές που επλήγησαν περισσότερο από τις πρόσφατες πυρκαγιές. Για την «επόμενη μέρα» της καταστροφής, επιστήμονες καταγράφουν στην «Κ.Ε.» τις σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που υπέστησαν τα οικοσυστήματα των περιοχών. *Το πολύτιμο ελατόδασος της Πάρνηθας θα το βλέπουμε μόνο σε καρτ ποστάλ, όχι μόνο εμείς αλλά και οι επόμενες γενιές, και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις θα τις ζήσουμε στο πετσί μας: Περαιτέρω υποβάθμιση του ατμοσφαιρικού αέρα, αύξηση της θερμοκρασίας και πολλαπλασιασμό των πλημμυρικών φαινομένων. *Το οικοσύστημα του Πηλίου που καταστράφηκε δεν θα αντέξει κι άλλη τέτοια δοκιμασία, στην επόμενη τριετία. *Ομοίως και στη Λάρισα. Εάν υπάρξουν στην επόμενη πενταετία κι άλλες τέτοιες διαταραχές,το οικοσύστημα στις ανατολικές πλαγιές του Κισσάβου δεν θα μπορέσει να επανακάμψει.
ΠΑΡΝΗΘΑΤο περιβάλλον, «το δάνειο που χρωστάμε στα παιδιά μας», κατά την πρωθυπουργική ρήση, πιθανότατα θα μείνει ανεξόφλητο στην περίπτωση της Πάρνηθας.
Ο Αρ. Παπαγεωργίου, επ. καθηγητής στο τμήμα Δασολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου, διευκρινίζει ότι κατά «90% το δάσος όπως το ξέραμε δεν θα ξαναγίνει. Εκτός, αν υπάρξουν πολύ ευνοϊκές συγκυρίες. Αν δηλαδή για τα επόμενα 200 χρόνια δεν σημειωθούν φωτιές, καταπατήσεις, κυρίως δεν συμβούν κλιματικές αλλαγές, αύξηση δηλαδή της θερμοκρασίας». Ο καθηγητής μάς καθησυχάζει, ότι «δεν πρόκειται να δημιουργηθεί στην Πάρνηθα οικολογική έρημος, αλλά θα έχουμε ένα οικοσύστημα πιο φτωχό και λιγότερο πολύτιμο, όπως είναι τα πουρνάρια και τα πεύκα».
Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την καθημερινότητα των κατοίκων του, μας το εξηγεί ο διευθυντής του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος του Αστεροσκοπείου Αθηνών Μ. Πετράκης: «Το δάσος αποτελεί φυσική πηγή δροσισμού και μειώνει το φαινόμενο των θερμικών νησίδων, τα τμήματα δηλαδή της πόλης που παρουσιάζουν αυξημένες τιμές θερμοκρασίας. Ο ζεστός αυτός αέρας όμως όταν φτάσει σε ένα συγκεκριμένο ύψος, μετακινείται προς τα προάστια όπου η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη. Αν αυτός ο αέρας περνούσε πάνω από την Πάρνηθα, γινόταν δροσερότερος. Κατά συνέπεια, βοηθούσε στην πτώση της θερμοκρασίας σε πολλές περιοχές της Αττικής».
Μεγάλη εκτιμάται πως θα είναι η επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με αιωρούμενα σωματίδια. «Η χωρίς βλάστηση επιφάνειες αποτελούν πηγή εμπλουτισμού αιωρούμενων σωματιδίων». Πρόκειται για τα μικροσωματίδια τύπου ΡΜ10 και ΡΜ2,5, τα οποία όμως θα συμπληρώσει η Κωνσταντίνη Σαμαρά, αν. καθηγήτρια του ΑΠΘ. «Θεωρούνται ιδιαίτερα επικίνδυνα για την υγεία, κι όταν υπάρχει βλάστηση αποτίθενται στο φύλλωμα των δέντρων. Με δεδομένο ότι τα 2/3 του διοξειδίου του άνθρακα που ευθύνεται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου απορροφούνται από τη βλάστηση, τις επιπτώσεις από την καταστροφή του δασικού πλούτου θα τις δούμε και σε βάθος χρόνου θα είναι σίγουρα πολύ σοβαρές».Ο κίνδυνος, εξάλλου, πλημμυρικών φαινομένων είναι άμεσος. Ο καθηγητής Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων του ΕΜΠ, Γ. Τσακίρης, επισημαίνει ότι τα δύο πρώτα χρόνια μετά την πυρκαγιά είναι ενισχυμένη η απορροή υδάτων. Η ποσότητα νερού όταν υπάρχει δάσος είναι κατά 15 φορές μικρότερη σε σχέση με μια γυμνή επιφάνεια».
ΠΗΛΙΟ«Η φύση δεν έχει ανεξάντλητες δυνατότητες φυσικής αναγέννησης. Αν οι συγκεκριμένες εκτάσεις ξανακαούν μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, τότε ο τόπος θα απογυμνωθεί. Θα μείνουν μόνο κάποια φρύγανα και ποώδη φυτά», μας τονίζει ο Θ. Σφουγγάρης, διευθυντής του εργαστηρίου διαχείρισης οικοσυστημάτων και βιοποικιλότητας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας. Το οικοσύστημα του νότιου Πηλίου δοκιμάζεται δεύτερη φορά σε λιγότερα από μία δεκαετία, καθώς μεγάλο μέρος της περιοχής που κατέστρεψε η πρόσφατη πυρκαγιά ξανακάηκε το 2000. Η καλύτερη μέθοδος παρέμβασης αυτή τη στιγμή για να σωθεί το οικοσύστημα της περιοχής είναι, σύμφωνα με τον καθηγητή, «να αφήσουμε τη φύση να κάνει ανεμπόδιστα τη δουλειά της, καθώς ακόμη δεν έχει εξαντλήσει τις δυνάμεις που έχει για αναβλάστηση». Οι πυρκαγιές κατέστησαν το έδαφος της περιοχής εξαιρετικά ευάλωτο σε διαβρώσεις και πλημμυρικά φαινόμενα: «Για τους επόμενους μήνες και μέχρι να δημιουργηθεί ο πρώτος τάπητας από τα νέα φυτά, ο κίνδυνος τέτοιων φαινομένων είναι πολύ μεγάλος για την ευρύτερη περιοχή».
ΛΑΡΙΣΑ Η επόμενη δεκαετία θα είναι κρίσιμη για την οικολογική ισορροπία των δασικών εκτάσεων που επλήγησαν στις ανατολικές πλαγιές του Κισσάβου. Ο διευθυντής Δασών Λάρισας, Γ. Παράσχος, μας λέει ότι το οικοσύστημα της Αγιάς και της Μελίβοιας μπορεί να επουλώσει τις πληγές του, αν στο κοντινό μέλλον «δεν υπάρξουν συχνές και σοβαρές διαταραχές, όπως είναι οι φωτιές, η ανεξέλεγκτη βόσκηση και οι απότομες και δυνατές βροχοπτώσεις. Τα 13,5 στρέμματα που κάηκαν στην Αγιά ήταν νεαρές αναδασώσεις πεύκης του 1990-93 κι η περιοχή δεν πρέπει να ξανακαεί για να μπορέσει το οικοσύστημα να λειτουργήσει και να αντισταθεί».Μας εξηγεί ότι το κυρίαρχο πρόβλημα είναι η πρόληψη των πλημμυρικών φαινομένων λόγω της διάβρωσης του εδάφους. Τα χωριά που αντιμετωπίζουν κίνδυνο είναι η Μελίβοια, το Μεταξοχώρι, η Αγιά και ο Νερόμυλος: «Θα αποφύγουμε πάση θυσία ένα τέτοιο ενδεχόμενο και ήδη έχει ξεκινήσει ο σχεδιασμός και πολύ γρήγορα η δημιουργία φραγμάτων με κορμούς και κλαδοπλέγματα για να σώσουμε τα χωριά μας».

ΠΑΡΝΗΘΑ
* Κάηκαν 42.500 στρέμματα. * Στάχτη έγινε ο μισός πυρήνας του εθνικού δρυμού, τα 15.510 από τα 38 χιλιάδες στρέμματα. * Τη μεγαλύτερη ζημία υπέστη το δάσος κεφαλληνιακής ελάτης. Κάηκαν τα 21.800 από τα 29.500 στρέμματα. * Οι περιοχές κατά μήκος των έξι ρεμάτων της Πάρνηθας απειλούνται με πλημμύρες. Μεγάλος ο κίνδυνος για Ασπρόπυργο, Μενίδι και Θρακομακεδόνες. * Αύξηση της μέσης θερμοκρασίας και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο Λεκανοπέδιο.

ΠΗΛΙΟ
* Κάηκαν 45 χιλιάδες στρέμματα δασικής έκτασης (αείφυλλα-πλατύφυλλα, πεύκη και πλατάνια που ήταν κοντά στις ρεματιές). * 12 χιλιάδες στρέμματα αγροτικών εκτάσεων. * Σοβαρός κίνδυνος ερημοποίησης, αν ξανακαεί την επόμενη τριετία. * Διάβρωση του εδάφους και κίνδυνος πλημμυρικών φαινομένων στην ευρύτερη περιοχή του Νεοχωρίου Αργαλαστής και Αφετών.

ΛΑΡΙΣΑ
* Κάηκαν 13,5 χιλιάδες στρέμματα αείφυλλων πλατύφυλλων και πεύκης και 2,5 χιλιάδες στρέμματα στο κοινοτικό δάσος της Μελίβοιας.

* Σοβαρός κίνδυνος πλημμυρικών φαινομένων.
Το δίλημμα της αναδάσωσης

Αν το δάσος της Πάρνηθας είχε τόσους πολλούς προστάτες όσοι είναι οι μνηστήρες της αναδάσωσής του, πιθανότατα δεν θα αφανιζόταν ποτέ.

Από την επομένη κιόλας της καταστροφικής πυρκαγιάς άρχισε να ακούγεται και ακόμη γιγαντώνεται το αίτημα της αναδάσωσης στις κατεστραμμένες εκτάσεις. Ομως από κάθε επιστημονική πλευρά επιβεβαιώνεται πως το τελευταίο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι αυθόρμητες αναδασώσεις, χωρίς να έχουν προηγηθεί επιστημονικές μελέτες.
Σημείο διαφωνίας αποτελεί, ωστόσο, το είδος της αναδάσωσης που θα επιλεγεί: Φυσική, τεχνητή ή ένας συνδυασμός τους (και ποιος); Το βέβαιο είναι ότι το ελατόδασος που υπήρχε σε μεγάλο υψόμετρο της Πάρνηθας είναι αδύνατον να ξαναγεννηθεί μόνο του. «Αντί να περιμένουμε 500-600 χρόνια μήπως και επανέλθει, μπορούμε να επιταχύνουμε τις διαδικασίες δημιουργώντας ένα σκιερό περιβάλλον, που θα ευνοήσει αργότερα την τεχνητή αναδάσωση», εξηγεί ο Π. Κωνσταντινίδης, ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών (ΕΘΙΑΓΕ).
Για το κομμάτι, όμως, του πευκοδάσους της Πάρνηθας που κάηκε, προτείνεται να αφεθεί να αναγεννηθεί μόνο του. «Αυτή είναι η λύση για τα πευκοδάση που καίγονται πρώτη φορά. Το ίδιο πρέπει να γίνει και στο Πήλιο», τονίζει ο ερευνητής. Αντιτίθεται σε κάθε πρόταση τεχνητής αναδάσωσης στο πευκοδάσος εξηγώντας ότι «δεν πρέπει να κάνουμε έξοδα για κάτι που η φύση κάνει μόνη της ούτως ή άλλως, και μάλιστα πολύ καλύτερα απ' ό,τι θα το κάναμε εμείς». Οπως τονίζει ο ίδιος, «όταν δίνουμε λεφτά για αναδάσωση που θα γινόταν από τη φύση, τότε δημιουργούμε μια νέα κάστα εμπρηστών: Τους αντικαταστάτες του δάσους, που θα είχαν κάθε λόγο να κάψουν και το υπόλοιπο βουνό για να πληρωθούν να το αναδασώσουν».
Επιπλέον, ο Π. Κωνσταντινίδης εκτιμά πως κάποιες τεχνητές αναδασώσεις δεν προσφέρουν τίποτα. Αν, μάλιστα, γίνουν με άλλα είδη δέντρων (π.χ. φυλλοβόλα, που καίγονται δύσκολα), η κατάσταση γίνεται επιζήμια για την ισορροπία του οικοσυστήματος. «Στο Σέιχ Σου βάλανε 100.000 δέντρα και σήμερα υπάρχουν ελάχιστα από αυτά, που φυτοζωούν», αναφέρει. Αλλο ένα λάθος, που επίσης έγινε στο Σέιχ Σου και τώρα πρέπει να αποφευχθεί αφορά τα αντιδιαβρωτικά έργα και συγκεκριμένα την τοποθέτηση κλαδοπλεγμάτων και κορμοδεμάτων (από τα ήδη καμένα δέντρα) στις ράχες του βουνού, εκτιμά ο ερευνητής του ΕΘΙΑΓΕ. Κι αυτό γιατί, αντί να σαπίσουν κάποια στιγμή από τους μύκητες -όπως συμβαίνει σε υγρά δάση του εξωτερικού- κάτω από τον ελληνικό ήλιο ξεραίνονται περισσότερο και περιμένουν επί χρόνια μια σπίθα που θα φέρει μια δεύτερη μοιραία πυρκαγιά. Το μοντέλο κλαδοπλεγμάτων αναμένεται να επιλεγεί και στην Πάρνηθα, όπως έγινε και για την Κασσάνδρα, που κάηκε πέρσι: «Υπάρχει και η άποψη ότι τα κλαδοπλέγματα ξεραίνονται αλλά εμείς κανονικά περιμένουμε ότι θα αποσυντεθούν σε 5-6 χρόνια», εξηγεί ο Φ. Φασούλας, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Δασολόγων Ελεύθερων Επαγγελματιών. Πιο βιαστικός για μια τεχνητή αναδάσωση, ακόμη και με άλλα είδη δέντρων, είναι ο Π. Σίσκος, καθηγητής Χημείας Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Οι κλασικοί δασολόγοι λένε ότι τα καμένα δάση αποκαθίστανται αργά ή γρήγορα από τους φυσικούς μηχανισμούς. Εμείς, όμως, βιαζόμαστε γιατί ζούμε λίγα χρόνια και χρειαζόμαστε το οξυγόνο που παράγουν τα δάση. Πρέπει να γίνει τεχνητή αναδάσωση».

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΠΟΥΜΠΟΥΚΑ
--------------------------------------------------------

Οι φωτιές μάς κόβουν χρόνια

Του ΦΩΤΗ ΠΑΠΟΥΛΙΑ

Δύο χρόνια από τη ζωή τους χάνουν οι κάτοικοι της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και της Πάτρας πληρώνοντας το τίμημα της αυξημένης ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αναπνευστικά προβλήματα, άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια είναι τα «μοντέρνα νοσήματα» που πλήττουν τους Ελληνες, με τάση διαρκώς αυξανόμενη.

Αιτία, η υψηλή συγκέντρωση διοξειδίου του αζώτου (ΝΟ2) και των μικροσωματιδίων (ΡΜ2,5 και ΡΜ10) - πρόβλημα που γίνεται εκρηκτικό στην πρωτεύουσα μετά την καταστροφή της Πάρνηθας. 1 Σύμφωνα με έρευνα της Commission's Clean Air for Europe (CAFE), του τμήματος δηλαδή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ατμοσφαιρική Ρύπανση, το προσδόκιμο ζωής σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα είναι τα 78-80 χρόνια. Ομως, το 30% περίπου εκείνων των πολιτών που πλησιάζουν ή βρίσκονται ήδη σε αυτές τις ηλικίες προβλέπεται ότι τελικά θα αποβιώσει δύο χρόνια νωρίτερα.Την ανυπαρξία μέτρων για το πρόβλημα είχε παραδεχθεί και ο ίδιος ο έλληνας επίτροπος, αρμόδιος για το Περιβάλλον, Στ. Δήμας, σε απάντησή του (Αύγουστος του 2006) στον ευρωβουλευτή του Συνασπισμού Δ. Παπαδημούλη. 2 Ο κ. Δήμας σημείωνε, τότε, μεταξύ άλλων: «Η Ελλάδα δεν έχει ώς τώρα υποβάλει κανένα πρόγραμμα από αυτά που προβλέπει η κοινοτική νομοθεσία για την ποιότητα του αέρα». Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι «το διοξείδιο του αζώτου βλάπτει τη λειτουργία των πνευμόνων, ενώ τα μικροσωματίδια ΡΜ 2,5 εισβάλλουν βαθύτερα στους πνεύμονες, μειώνοντας το στατιστικά προσδόκιμο ζωής στην Ευρώπη κατά οκτώ μήνες και σε ορισμένες περιοχές κατά δύο έτη και πλέον».3 Την ίδια περίοδο, η ετήσια έκθεση του υπουργείου Περιβάλλοντος για την «Ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα» το 2006 ομολογεί ότι: «Τα μικροσωματίδια στον αττικό ουρανό υπερβαίνουν τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα επί 175 μέρες το χρόνο, όταν σε αυτό το όριο θα 'πρεπε να βρίσκονται το πολύ 35 μέρες». Η Ε.Ε. έχει ήδη ζητήσει να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για τις βιομηχανίες, τα μέσα μεταφοράς και τις αγροτικές καλλιέργειες (εκλύσεις αμμωνίας), τα οποία, ωστόσο, ή δεν εφαρμόζονται ή υλοποιούνται με χαλαρούς ρυθμούς.Οικονομικό κόστοςΤο πόρισμα αναμένεται στο τέλος του καλοκαιριού και υπάρχει κίνδυνος μιας ακόμη παραπομπής της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. 4 Τα ίδια προβλήματα επισημαίνονται και σε αναφορά της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ), στην οποία μεταξύ άλλων σημειώνεται ότι η ρύπανση εκτινάσσει στα ύψη και το ιατροφαρμακευτικό κόστος. Το ποσό των 427-790 δισ. ευρώ το χρόνο που διατίθενται στις χώρες της Ευρώπης για νοσηλεία των πασχόντων από τις «περιβαλλοντικές ασθένειες» είναι ήδη ιδαίτερα υψηλό και αναμένεται να αυξηθεί. Οσο για τους 370.000 νεκρούς, ετησίως, από «περιβαλλοντικές ασθένειες», αποτελούν αριθμό-πρόκληση για την CAFE, η οποία στην έκθεσή της επισημαίνει: «Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης πρέπει να συνεργαστούν γιατί το κλίμα δεν αφορά την κάθε χώρα ξεχωριστά, αλλά διαπερνά οριζοντίως το ευρωπαϊκό οικοσύστημα». 5 Η καταστροφή της Πάρνηθας έρχεται να επιβαρύνει δραματικά και την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε. Σύμφωνα με τους ειδικούς, πρέπει να περιμένουμε σχετικά γρήγορα έξαρση των πνευμονολογικών και ασθματικών παθήσεων, ενώ, στην επόμενη δεκαετία ,τα δύο χρόνια που ήδη χάνουμε απ' τη ζωή μας πιθανότατα θα αυξηθούν...

------------------------------------------
Περιβαλλοντικά εγκλήματα χωρίς τιμωρία

Της ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΙΟΥΤΗ

Το περιβαλλοντικό έγκλημα στην Ελλάδα -πλην ελάχιστων εξαιρέσεων- παραμένει ατιμώρητο. Οι νόμοι δεν εφαρμόζονται, οι έλεγχοι παραμένουν πλημμελείς, ενώ πολλές ευρωπαϊκές οδηγίες δεν έχουν καν ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο.Ιδού μερικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις:
* Δασολόγιο και δασικοί χάρτες: Το άρθρο 24 του Συντάγματος αναφέρει ότι η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέωση του κράτους. Το οποίο, όμως, εδώ και χρόνια δεν την εκπληρώνει.
* Διαχείριση εθνικών πάρκων και δρυμών: η κοινή υπουργική απόφαση 33318/3028/-12-1998 όριζε τη σύσταση της εθνικής «Επιτροπής για τη Φύση», η οποία θα είχε τον συντονισμό όλων των φορέων επίβλεψης των προστατευμένων περιοχών. Ο νυν υπουργός Περιβάλλοντος την έθεσε ουσιαστικά σε αχρηστία, μη ανανεώνοντας τη θητεία της διοίκησής της.
* Διάχυση αποβλήτων σε ποταμούς και θάλασσες: Η υπόθεση του Κηφισού και του Ασωπού ποταμού είναι δύο κλασικές περιπτώσεις παραβίασης της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας (75/442/ΕΟΚ, 78/319/ΕΟΚ, 98/15/ ΕΚ, 91/689/ΕΟΚ). Είναι χαρακτηριστικό το πρόβλημα με τον Ασωπό, όπου ρίχνονται τοξικά απόβλητα από όλη τη βιομηχανική περιοχή της Βοιωτίας, με αποτέλεσμα τη μόλυνση του νότιου Ευβοϊκού όπου εκβάλλει, αλλά και του υδροφόρου ορίζοντα σε Αττική και Βοιωτία, απ' όπου αντλούν νερό οι αγρότες για τα κηπευτικά τους προϊόντα.
* Χωματερές: Η οδηγία 75/442 της Ε.Ε., η οποία έχει ενσωματωθεί στο εθνικό μας δίκαιο, ορίζει ότι οι ανεξέλεγκτες χωματερές είναι παράνομες. Πριν από λίγο καιρό δημοσίευμα των «New York Times» ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει τις περισσότερες παράνομες χωματερές στην Ευρώπη. Πόσες; 3.700!
* Απορρίμματα: Ο νόμος 2939/2001 για «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση» ορίζει ότι το 50% του συνόλου των συσκευασιών της χώρας πρέπει να ανακυκλώνεται. Αυτό δεν γίνεται, αφού η κυβέρνηση δεν έχει φροντίσει να υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές.
* Τοξικά απόβλητα: Η ευρωπαϊκή οδηγία 91/689 ορίζει τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών για τη διαχείρισή τους. Η Ελλάδα, ωστόσο, την αναβάλλει συνεχώς, αποθηκεύοντάς τα «προσωρινά», εδώ και δεκαπέντε χρόνια.
* Ελεγχος ρύπων αυτοκινήτων: Παρ' ότι υπάρχουν συγκεκριμένα επιτρεπόμενα όρια, αρκεί κάποιος να σταθεί σε μια κεντρική λεωφόρο για να διαπιστώσει τα μαύρα σύννεφα καπνού από τις εξατμίσεις Ι.Χ., ταξί, φορτηγών και λεωφορείων ακόμα και αυτών του ΟΑΣΑ.
* Προστασία άγριας χλωρίδας και πανίδας: Ο νόμος 1650/1986 προβλέπει τη σύνταξη καταλόγων των ιδιαίτερα προστατευομένων ειδών από την κυβέρνηση. Εκείνη όμως δεν υλοποίησε ποτέ την υποχρέωσή της.
ΥΓ.: Στον κατάλογο δεν αναφέρονται οι παραβιάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, για τις οποίες η χώρα μας έχει ήδη παραπεμφθεί ή είναι στα πρόθυρα παραπομπής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

---------------------------------------------

«Αδράνεια που εγείρει υποψίες»

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΕΝΟΥΔΑΚΟΥ*

Δύο μήνες μετά τη μεγάλη πυρκαγιά σε Ραφήνα-Πικέρμι-Ν. Βουτζά, τον Ιούλιο του 2005, πάνω από 10.000 στρέμματα καμένης γης εξαιρέθηκαν της αναδάσωσης.
Υστερα από κάθε μεγάλη δασική καταστροφή, όπως αυτές που προκλήθηκαν από τις πυρκαγιές των προηγούμενων ημερών, η κοινωνία συνειδητοποιεί την αξία του δασικού πλούτου και τις τραγικές συνέπειες της απώλειάς του.
Η συζήτηση, όμως, φαίνεται να εξαντλείται στην κατανομή των ευθυνών μεταξύ των πολιτικών ηγεσιών και των εμπλεκόμενων υπηρεσιών. Σπάνια αποτελούν αντικείμενο προβληματισμού, τουλάχιστον δημόσια, οι δομικές ελλείψεις που οδηγούν μακροχρόνια σε υποβάθμιση των δασικών οικοσυστημάτων και δεν είναι άσχετες προς τις καταστροφικές πυρκαγιές. Οι ελλείψεις αυτές είναι ποικίλες. Εντοπίζονται σε πολλούς τομείς.
Στη νομοθεσία, στην οργάνωση των αρμόδιων υπηρεσιών, στη διοικητική πρακτική, στις υποδομές. Τρία σημεία αξίζει να επισημανθούν:
1 Από το 1979 η νομοθεσία επιβάλλει τη σύνταξη δασολογίου και δασικών χαρτών. Από τη δεκαετία του 1990 το ΣτΕ έχει διακηρύξει με σαφήνεια ότι η υποχρέωση αυτή απορρέει και από το Σύνταγμα. Με την αναθεώρηση μάλιστα του 2001 έχει περιληφθεί και σχετική ρητή διάταξη στο συνταγματικό κείμενο. Σήμερα, το 2007, η χώρα μας δεν διαθέτει ακόμη δασολόγιο αλλ' ούτε δασικούς χάρτες. Και αν η σύνταξη δασολογίου αποτελεί πραγματικά δύσκολο έργο, λόγω της έλλειψης κτηματολογίου και της θολής κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα σε σχέση με δικαιώματα σε δασικές εκτάσεις, χωρίς βέβαια να δικαιολογείται τόσο μεγάλη καθυστέρηση, η έλλειψη δασικών χαρτών, στους οποίους αποτυπώνονται απλώς οι εκτάσεις που έχουν δασικό χαρακτήρα χωρίς αναφορά σε ιδιοκτησιακά δικαιώματα, δεν έχει καμία εξήγηση, και μάλιστα με τα μέσα τα οποία διαθέτει η σύγχρονη τεχνολογία.
Η παράλειψη αυτή έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν γκρίζες ζώνες, για τις οποίες διατηρείται και διαιωνίζεται η αβεβαιότητα ως προς το χαρακτήρα τους και, κατά συνέπεια, ως προς την υπαγωγή τους στο προστατευτικό καθεστώς των δασών. Η ασάφεια αυτή σχετικά με τα όρια των δασών και των δασικών εκτάσεων παρέχει δυνατότητες αυθαιρεσιών εκ μέρους των αρμόδιων υπηρεσιών και των πολιτών. Εχει, όμως, και περαιτέρω συνέπειες. Δυσκολεύει, π.χ., την εφαρμογή χωροταξικών σχεδίων αλλά και την εφαρμογή των μέτρων αποκατάστασης, όπως είναι η αναδάσωση, που επιβάλλεται να λαμβάνονται σε περίπτωση καταστροφής της δασικής βλάστησης, καθώς αφήνει περιθώρια να παραμένουν εκτός των μέτρων αυτών, και κυρίως εκτός της αναδάσωσης, τμήματα των εκτάσεων που έχουν καταστραφεί. Σήμερα δεν υπάρχει λογικός άνθρωπος που ελπίζει ότι δεν θα κηρυχθεί αναδάσωση ύστερα από την πυρκαγιά, πολλοί, όμως, αποβλέπουν στο ενδεχόμενο να διαφύγουν του μέτρου κάποιες δεκάδες ή εκατοντάδες στρέμματα καμένων εκτάσεων στις παρυφές των ορίων της πυρκαγιάς. Η συνεχιζόμενη επί δεκαετίες παράλειψη σύνταξης δασικών χαρτών δικαίως εγείρει υποψίες ως προς τους λόγους της αδράνειας και της διατήρησης της αβεβαιότητας σε βάρος τόσο του δασικού πλούτου της χώρας όσο και των νομιμόφρονων πολιτών.
2 Κρίσιμες για το δημόσιο συμφέρον υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες, την ίδια στιγμή που ιδρύονται και στελεχώνονται νέες υπηρεσίες ή ενισχύονται αριθμητικά άλλες. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι δασικές υπηρεσίες. Πολύ χρήσιμα συμπεράσματα μπορούν να συναχθούν από τη συσχέτιση του αριθμού των υπαλλήλων κάθε δασαρχείου της χώρας και της υποδομής του σε τεχνικά μέσα με το μέγεθος των εκτάσεων που υπάγονται στην αρμοδιότητά του και με τα καθήκοντα που οφείλει να εκπληρώσει το δασικό προσωπικό ώστε να ασκήσει στοιχειώδη εποπτεία στις εκτάσεις αυτές. Και αυτή η κατάσταση είναι δυσεξήγητη, όπως και η παράλειψη της σύνταξης δασολογίου ή, τουλάχιστον, δασικών χαρτών, και εγείρει ευλόγως την καχυποψία των πολιτών ως προς την βούληση των πολιτικών ηγεσιών των τελευταίων δεκαετιών να εξασφαλίσουν τα δασικά οικοσυστήματα έναντι των ιδιωτικών επιδιώξεων και συμφερόντων.
3 Η σύγχυση αρμοδιοτήτων, που αποτελεί συνηθισμένο φαινόμενο στο ελληνικό διοικητικό σύστημα, παρατηρείται και στον τομέα της προστασίας των δασών. Τυπικώς τα δασικά οικοσυστήματα υπάγονται στην αρμοδιότητα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αλλά με σημαντικές παράλληλες αρμοδιότητες και άλλων υπουργείων, και κυρίως του υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Εργων, στο οποίο πάλι, κατά παγκόσμια πρωτοτυπία, έχει ανατεθεί η διοίκηση θεμάτων μη συναφών που αφορούν αφενός την προστασία του περιβάλλοντος και αφετέρου τα δημόσια έργα.
Νομίζω ότι τα αρμόδια όργανα της πολιτείας, πέρα από τη μέριμνα για την οργάνωση αποτελεσματικού συστήματος κατάσβεσης των πυρκαγιών, πρέπει να αντιμετωπίσουν τα χρόνια και δομικά ζητήματα ώστε να προστατευθεί ο δασικός πλούτος από κάθε λογής επεμβάσεις και υποβάθμιση.
* Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΕΝΟΥΔΑΚΟΣ είναι αντιπρόεδρος του ΣτΕ και πρόεδρος του Ε' τμήματος του ΣτΕ.

--------------------------------------------------------
Ετσι αποχαρακτηρίζονται τα καμένα δάση

Περισσότεροι από 2 εκατομμύρια (!) πολίτες ζήτησαν με αίτησή τους στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης την τελευταία δεκαετία τον αποχαρακτηρισμό δασικών εκτάσεων. Η «ζήτηση» αυξάνεται κατακόρυφα μετά από κάθε μεγάλη φωτιά σε δασικά «φιλέτα» και ειδικότερα μετά τη δημοσίευση στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» των ορίων της έκτασης που ορίζεται ως αναδασωτέα!*Ελλείψει δασικού κτηματολογίου η κατάσταση περιγράφεται τουλάχιστον ως χαοτική. Τα αιτήματα για την εξαίρεση από την αναδάσωση υποβάλλονται στα δασαρχεία. Μεταφέρονται στην Πρωτοβάθμια Επιτροπή Δασικών Αμφισβητήσεων και στη συνέχεια παραπέμπονται σε τριμελείς επιτροπές που υπάρχουν σε κάθε περιφέρεια. Εκεί, το θέμα «βαλτώνει», αν αναλογιστεί κάποιος ότι στον νομό Αττικής πολλά χρόνια λειτουργούσε μόνο μία τέτοια επιτροπή.
*Ο γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ενωσης Δασολόγων Δημόσιων Υπαλλήλων, Κ. Δημόπουλος, περιγράφει την όλη διαδικασία σαν ένα παζλ (δάσος) από το οποίο κάθε φορά αφαιρούνται κομμάτια (στρέμματα γης). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο αποχαρακτηρισμός επιτυγχάνεται μέσω διαφόρων τεχνικών. «Πολλές φορές εντάσσονται περιοχές στο σχέδιο πόλης χωρίς καν να ερωτηθεί το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Αυτό έχει γίνει σε οικισμούς και μικρές πόλεις», λέει ο Κ. Δημόπουλος.*«Δράστης» είναι συνήθως η κάθε περιφέρεια. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε το παράδειγμα της Ραφήνας: Τον Ιούλιο του 2005, σημαντικές δασικές εκτάσεις στη Ραφήνα, τον Νέο Βουτζά και το Πικέρμι κάηκαν. Ακολούθησε η πρωθυπουργική βεβαίωση περί αναδάσωσης: «Στη θέση του δάσους που κάηκε θα δημιουργηθεί νέο δάσος». Οπως προκύπτει από την «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» το Σεπτέμβρη του 2005, με δύο αποφάσεις του γενικού γραμματέα της περιφέρειας, Χρ. Μανιάτη, εξαιρέθηκαν από την αναδάσωση 10.185 στρέμματα δασικής έκτασης. Γιατί, μεταξύ άλλων, ήταν: «ανέκαθεν αγροτικές εκτάσεις», «εκτάσεις που άλλαξαν νόμιμα χρήση γης» και «εκτάσεις που κατά την ημέρα της πυρκαγιάς δεν έφεραν δασική βλάστηση»!*Πρόβλημα φαίνεται ότι υπάρχει και με τις αναδασώσεις. «Οπως προκύπτει από τα στοιχεία, οι περιφερειάρχες έδωσαν για άλλους σκοπούς τα κονδύλια του Γ' ΚΠΑΣ που διαχειρίζονται από το 1999», λέει ο Κ. Δημόπουλος.

ΓΕΩΡΓΙΑ ΛΙΝΑΡΔΟΥ
-------------------------------------

ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΝΗΘΑ

«Αφήστε τα PC, πάμε στη Βουλή»

Στην αρχή ήταν ένα sms που ταξίδευε από κινητό σε κινητό. Γρήγορα ανέβηκε στο Ιντερνετ, εξαπλώθηκε στα blogs και σήμερα κορυφώνεται με μια διαδήλωση έξω από τη Βουλή. Το αίτημα να μην χαθεί ούτε σπιθαμή από τις καμένες εκτάσεις της Πάρνηθας αλλά να γίνει πλήρης αναδάσωσή τους, μακριά από τις όποιες πολιτικές σκοπιμότητες, γεννήθηκε αυθόρμητα, την ώρα που ο εθνικός δρυμός καιγόταν ακόμα. *Πολλοί συστρατεύθηκαν κι έτσι προκλήθηκε μια νέα χιονοστιβάδα διαδικτυακών διαμαρτυριών από τους bloggers, που τελικά παρέσυρε και τους ίδιους να παρατήσουν τα πληκτρολόγια και να βγουν στους δρόμους. Βέβαια, ακόμη και μεταξύ τους οι κάτοχοι των διαδικτυακών ημερολογίων διατυπώνουν επιφυλάξεις για τον βαθμό εμπλοκής που επιτρέπεται να έχουν οι εθελοντές στην υπόθεση της αναδάσωσης, αλλά όλοι συμφωνούν να συνεχίσουν με δράσεις που θα συμβάλουν στη δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης.*Η πρώτη μαζική κίνηση έγινε την περασμένη Πέμπτη και Παρασκευή, όταν τα e-mails του πρωθυπουργού, υπουργών, οργανώσεων, φορέων κ.λπ. βομβαρδίστηκαν με μηνύματα διαμαρτυρόμενων πολιτών.
Ο συντονισμός έγινε μέσω του blog «Αθήνα-Οδηγός επιβίωσης» (http://manosnik.blogspot.com) και του «Αναδάσωση» (http://anadasosi.blogspot.com), που γεννήθηκε μια μέρα μετά τη μεγάλη καταστροφή στην Πάρνηθα, την Παρασκευή 29 Ιουνίου, από την «Διαδικτυακή Πρωτοβουλία Συγκρότησης για την αφύπνιση και την εθελοντική αναδάσωση».Στις 7 το απόγευμα σήμερα, Κυριακή, οι bloggers έχουν δώσει ραντεβού έξω από το Κοινοβούλιο -προσκαλώντας μαζί και όλους τους πολίτες- με στόχο να πραγματοποιήσουν τη μαζικότερη διαδήλωση που έχει γίνει μέχρι σήμερα στη χώρα μας με αίτημα την προστασία του περιβάλλοντος. Επίσημος διοργανωτής, ομιλητές κ.λπ. δεν υπάρχουν. «Ας πούμε ότι την ευθύνη αναλαμβάνουν "οι Ρομπέν των δασών"», αναφέρει χαρακτηριστικά ο διαχειριστής του manosnik.blogspot.com. Για σήμερα έχουν προγραμματιστεί επίσης ποδηλατοπορεία γύρω από την Πάρνηθα, με αφετηρία το Τελεφερίκ, στις 8 π.μ. και προπόνηση-διαμαρτυρία δρομέων, με αφετηρία την Αγ. Τριάδα Πάρνηθας, στις 9 π.μ.. Συναυλία του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ, για την προστασία των δασών, θα γίνει την Παρασκευή, 13 Ιουλίου στο Σύνταγμα.
boubouka@enet.gr

---------------------------------------
Εκρηξη οικολογικής ευαισθησίας

Της ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΜΠΟΥΜΠΟΥΚΑ

Η πυρκαγιά της Πάρνηθας δημιούργησε ένα πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα φαινόμενο: Χιλιάδες πολίτες ευαισθητοποιήθηκαν και αναζητούν τρόπους να δράσουν για να σώσουν τον εθνικό δρυμό ή ό,τι απέμεινε από αυτόν.

Δεδομένου ότι λίγοι είχαν στο παρελθόν σχέση με περιβαλλοντικές δράσεις ή πραγματική επαφή με το βουνό, αυτό το ξέσπασμα πιθανότατα αντανακλά τον φόβο μήπως αφανιστεί ο ελάχιστος φυσικός πλούτος που επιβιώνει γύρω από την Αθήνα. Το ερώτημα είναι πόσοι τελικά θα διαβούν την γέφυρα που χωρίζει τον ενστικτώδη φόβο από την συνειδητή δράση. Εθελοντές για αναδάσωσηΟι περιβαλλοντικές οργανώσεις τις τελευταίες μέρες δέχτηκαν κύμα τηλεφωνημάτων, ηλεκτρονικών μηνυμάτων, καθώς και το γενικότερο ενδιαφέρον πολιτών. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν ήθελαν απλώς να μάθουν λεπτομέρειες για τις επιπτώσεις της πυρκαγιάς αλλά αναζητούσαν και τρόπους να βοηθήσουν άμεσα και έμπρακτα. Κάτι που φάνηκε και στην Πάρνηθα, όπου μόλις αποχώρησαν οι εθελοντές πυροσβέστες, ανέβηκαν εκείνοι που ήθελαν να ταΐσουν τα ελάφια και άλλα ζώα που επέζησαν. Ακόμη περισσότεροι πολίτες δήλωσαν με ποικίλους τρόπους άμεσα διαθέσιμοι να συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε εκστρατεία αναδάσωσης.
*Αυτή η εικόνα είναι διαφορετική από εκείνη που κατέγραψε έρευνα της VPRC που παρουσίασε η WWF πριν από ένα μήνα. «Τότε λέγαμε ότι οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για το περιβάλλον αλλά δεν κινητοποιούνται», θυμάται ο Κ. Λιαρίκος, υπεύθυνος περιβαλλοντικών δράσεων της οργάνωσης.
*Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οκτώ στους δέκα Ελληνες θεωρούν ότι η κατάσταση του πλανήτη σήμερα είναι κακή. Λιγότεροι (54%) έχουν την ίδια αρνητική άποψη για την κατάσταση του περιβάλλοντος στην Ελλάδα και ακόμη λιγότεροι αντιλαμβάνονται τα περιβαλλοντικά ζητήματα σε όλη τους τη διάσταση ή υιοθετούν συμπεριφορές που προστατεύουν το περιβάλλον. Είναι ενδεικτικό ότι το 54% χρησιμοποιεί Ι.Χ. για τις μετακινήσεις του και το 58% δεν έχει πετάξει σκουπίδια σε κάδους ανακύκλωσης ούτε μία φορά.
*Χαμηλά στην ιεράρχηση των προβλημάτων που πρέπει να αντιμετωπιστούν, τοποθετείται από τους Ελληνες το περιβαλλοντικό ζήτημα και στο τελευταίο Ευρωβαρόμετρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στο ερώτημα «ποια θεωρείτε τα δύο σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα σας σήμερα», μόνο 4% των ερωτηθέντων απαντά «η προστασία του περιβάλλοντος». Παρ' όλ' αυτά, το 97% θεωρεί ότι για παράδειγμα η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη είναι ένα φαινόμενο που πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως από την Ε.Ε.Στην πράξη, οι εθελοντικές περιβαλλοντικές δράσεις στη χώρα μας υλοποιούνται από δύο εντελώς διαφορετικά είδη Μη Κυβερνητικών Περιβαλλοντικών Οργανώσεων. Δύο τύποι οργανώσεων-Από την μία πλευρά υπάρχουν δέκα ΜΚ-ΠΟ «κεντρικές», με μεγάλο αριθμό μελών και εργαζομένων (Greenpeace, WWF, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Εταιρεία, ΜΟΜ-Σύλλογος Προστασίας της Φώκιας κ.λπ.) που χρηματοδοτούνται κυρίως από το κράτος και από προγράμματα τύπου LIFE. -Από την άλλη, υπάρχουν άλλες 237 «μικρές» καταγεγραμμένες από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, που βασίζονται σε συνδρομές μελών και δρουν σε τοπικό επίπεδο.
*Τα στοιχεία αυτά αποτυπώνονται στη μελέτη του Ι. Μποτετζάγια, λέκτορα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, που ερευνά τα τελευταία χρόνια τη σχέση των περιβαλλοντικών οργανώσεων με την κοινωνία των πολιτών. Οπως διαπιστώνει ο ίδιος, ο αριθμός των μικρών ΜΚ-ΠΟ αυξάνεται διαρκώς αλλά είναι σχεδόν ανύπαρκτες μπροστά στις «επαγγελματικές» που ηγεμονεύουν τον χώρο.
*Για τις περιβαλλοντικές ΜΚΟ, πάντως, παραμένει το στοίχημα να επεκτείνουν την ενημέρωση του κοινού και να κρατήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον του. Αλλωστε, αυτό το ενδιαφέρον ήταν το πρώτο βλαστάρι που ξεπήδησε από τις στάχτες της Πάρνηθας.
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 08/07/2007