"Ανοιχτή λέσχη επικοινωνίας, ενημέρωσης και διαλόγου τα blogs"

===============================================
Μιλά στην εφημερίδα των Τρικάλων "ΕΡΕΥΝΑ" ο Τρικαλινός στην καταγωγή, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Αριστοτέλης Ράπτης - Ο ίδιος δηλώνει πως είναι ένα βήμα έκφρασης, που μπορεί να πάρει και πολιτικό χαρακτήρα
‘’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’
Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη – – Τρίκαλα
----------------------------------------------------------------------------

Τις δικές του σκέψεις εκθέτει σήμερα στην "Ε", σχετικά με τα blogs, τους σύγχρονους ηλεκτρονικούς χώρους ανταλλαγής απόψεων και ιδεών ο Τρικαλινός στην καταγωγή καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Αριστοτέλης Ράπτης. Ο κ. Αριστοτέλης Ράπτης είναι πτυχιούχος του Μαθηματικού Tμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος διδακτορικού διπλώματος (Doctor of Philosophy) του Tμήματος της Πληροφορικής του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης όπου σπούδασε ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ).

Εργάσθηκε ως ερευνητής στο Πολυτεχνείο του City του Λονδίνου και στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και κατόπιν εξελέγη Επιμελητής, Λέκτορας και Επίκουρος Καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με διεθνώς αναγνωρισμένο έργο. Το 1993 εξελέγη Αναπληρωτής Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Tμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και σήμερα κατέχει τη θέση του Καθηγητή με γνωστικό αντικείμενο την Πληροφορική στην Εκπαίδευση. Από τη θέση αυτή έχει συμβάλει στην προώθηση της παιδαγωγικής αξιοποίησης των Νέων Τεχνολογιών στην εκπαίδευση και έχει ασκήσει κριτική στη μέχρι τώρα εκπαιδευτική πολιτική όλων των κυβερνήσεων για την υστέρηση της χώρας μας στον τομέα αυτό.

Η συνέντευξη

Τι είναι τέλος πάντων αυτά τα Blogs που τόση συζήτηση γίνεται; Τελευταία μάλιστα τα ακούμε περισσότερο, με αφορμή το περιστατικό της κοπέλας Της Μαρίας Καλυβίνου που πέθανε από καρκίνο και χιλιάδες άνθρωποι έχουν συγκλονιστεί από τις τραγικές μαρτυρίες της, που γράφτηκαν στο Blog της…

"Τα Blogs είναι κάτι ανάλογο με τις προσωπικές ιστοσελίδες με τη διαφορά ότι εδώ επιδιώκεται περισσότερο ο σκοπός της επικοινωνίας με άλλους. Οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα παρέμβασης, δηλαδή να σχολιάσει ή και να κριτικάρει αυτά που αναγράφονται στην ιστοσελίδα. Πιο συγκεκριμένα, θα λέγαμε ότι μπορεί να θεωρηθεί σαν ένας ιδιωτικός χώρος, ένα "καφενείο", μία ανοιχτή λέσχη επικοινωνίας, ενημέρωσης και διαλόγου, στην οποία μπορεί να μπει οποιοσδήποτε και, είτε να την επισκεφθεί "αθέατος", είτε να συμμετάσχει δυναμικά, τροφοδοτώντας ανεπίσημες συζητήσεις διαφόρων επιπέδων, ύφους ή "γλώσσας", που καθορίζονται από τους ίδιους τους συμμετέχοντες. Δημιουργούνται έτσι αυθόρμητα, ιδιόμορφες κοινότητες που, παρά τις ομοιότητες ή τις διαφορές τους, συνδέονται με κοινά ενδιαφέροντα. Ουδεμία υποχρέωση ή τύπος υπάρχει που να συντηρεί τις επικοινωνίες, παρά μόνον η προσωπική ανάγκη του καθενός. Καθένας είναι ελεύθερος να συμμετάσχει, να σχολιάσει, να κριτικάρει, αλλά και να διακόψει την "επίσκεψή του" οποιαδήποτε στιγμή, χωρίς καμία τυπική υποχρέωση".

Εκτιμάτε πώς τα blogs αποτελούν σήμερα έναν ιδιότυπο προσωπικό χώρο ελευθερίας της έκφρασης;

"Ναι, βέβαια. Το διαδίκτυο - και ειδικά ένας ιδιότυπος προσωπικός χώρος, όπως είναι τα blogs - αποτελεί μία κατάκτηση ελευθερίας της έκφρασης της εποχής μας, που δεν υπόκειται σε κανένα κεντρικό έλεγχο ή λογοκρισία, εκτός εάν υπάρξουν αξιόποινες πράξεις (π.χ, παιδεραστία, ναρκωτικά, παράνομο εμπόριο, τρομοκρατική συνομωσία, συνειδητή συκοφαντία κτλ). Αυτό θεωρείται ότι είναι ένα προτέρημα, έστω και αν - όπως κάθε τι ανθρώπινο - προκαλεί συγχρόνως και τα δικά του προβλήματα. Γι' αυτό και τονίζεται ότι οι απαγορεύσεις δεν αποτελούν πλέον μορφή προστασίας του κοινού από τις πληροφορίες στο διαδίκτυο. Η καλύτερη προστασία είναι η ανάπτυξη κριτικών δεξιοτήτων για την αξιολόγηση, επεξεργασία και διαχείριση των πηγών και των πληροφοριών. Πρόκειται για ένα είδος σύγχρονου εγγραμματισμού, που χρειάζεται ούτως ή άλλως να διδάσκεται από νωρίς στο σχολείο".

Για να έχουμε τέτοια ραγδαία ανάπτυξη των Blogs και να βρουν τέτοια ανταπόκριση από όλο τον κόσμο, σημαίνει ότι υπηρετούν κάποιες ανάγκες. Μπορείτε να μας μιλήσετε γι' αυτό;

"Σε μία εποχή αστικοποίησης, απομόνωσης και πολυ-απασχόλησης των ατόμων, εξαφάνισης των χώρων συνάντησης και κυριαρχίας των ΜΜΕ, που παθητικοποιούν το δέκτη-πολίτη, τέτοιου είδους αυθόρμητες κοινότητες δίνουν μία σημαντική διέξοδο και καλύπτουν βαθύτατες ανάγκες κοινωνικές, ενημέρωσης, επικοινωνίας, έκφρασης γνώμης, επιχειρηματολογίας και πειθούς. Είναι ένα βήμα έκφρασης, που μπορεί να πάρει και πολιτικό χαρακτήρα. Ο διάλογος μπορεί να αναπαραχθεί και να διαδοθεί από οποιονδήποτε και σε άλλα Blogs. Υπ' αυτή την έννοια, τα Blogs αποτελούν μικρές, ανεπίσημες "αγορές", με την αρχαιοελληνική έννοια, που μπορούν, εάν αξιοποιηθούν κατάλληλα, να θεωρηθούν και ως σύγχρονοι τρόποι άμεσης δημοκρατίας. Αυτό δίνει μία σχετική δύναμη, ίσως και μία αυταπάτη δύναμης, στον απομονωμένο συμπολίτη".

Δηλαδή από αυτά που λέτε, το blog δεν είναι απλά μία κλειστή "λέσχη", αφού πρόσβαση σ' αυτή έχει ο οποιοσδήποτε στον κόσμο. Τελικά είναι δημόσιος ή ιδωτικός χώρος και με ποια κριτήρια μπορούμε να αξιολογήσουμε τα λεγόμενα των "θαμώνων"; Μπορεί κάποιος να κριθεί, για παράδειγμα, από την υπηρεσία του, αν πει ένα σόκιν ανέκδοτο, ή παραθέσει κάποια εικόνα με σατυρική διάθεση, την οποία κάποιοι "επισκέπτες" μπορεί να θεωρήσουν προκλητική και ανάρμοστη προς την ιδιότητά του;

"Πρόκειται για κάτι καινούριο. Κάτι σαν ένα "ημι-δημόσιο" χώρο. Στους χώρους αυτούς μπορεί κανείς να επιλέξει με ποια ιδιότητα θα ήθελε να επικοινωνεί. Το δικαίωμα στους πολλαπλούς μας ρόλους και στην ενεργοποίησή τους κατά βούληση σε χώρους όπως αυτοί, είναι πλέον αναφαίρετο δημοκρατικό δικαίωμα του σύγχρονου πολίτη, στο διαδίκτυο τουλάχιστον. Η τυπολατρεία, η σοβαροφάνεια και η μυθοποίηση της αυθεντίας δεν έχουν λόγο ύπαρξης…

Με βάση με τις πιο πάνω διευκρινίσεις, βρισκόμαστε μπροστά σε νέες καταστάσεις και συνθήκες, τις οποίες χρειάζεται να κρίνουμε και με διαφορετικά κριτήρια. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε κριτήρια αναχρονιστικά, όπως είναι η έννοια της δημοσίας αιδούς που υπήρχε στις κοινωνίες πριν την επικράτηση των σύγχρονων ΜΜΕ, αρχής γενομένης από τον κινηματογράφο".

Εσείς προσωπικά έχετε την ιστοσελίδα σας, αλλά και δικό σας Blog. Ποια είναι η διαφορά ως προς το περιεχόμενο;

"Η ιστοσελίδα μου ανταποκρίνεται περισσότερο στην επαγγελματική μου ιδιότητα, ενώ το Blog είναι ο δικός μου, προσωπικός χώρος. Υπάρχουν ανέκδοτα, σαν αυτά που λέμε στα καφενεία, αλλά εδώ μπορεί να είναι και οπτικοποιημένη, σάτυρα της επικαιρότητας. Το χιούμορ και η σάτυρα δεν είναι προνόμιο κάποιου ειδικού επαγγέλματος, για να πει κανείς ότι αυτό ή εκείνο το στυλ ταιριάζει σε έναν δημόσιο λειτουργό, φθάνει να έχει κανείς επίγνωση του πλαισίου μέσα στο οποίο γίνεται κάτι. Ένας κριτικός αναγνώστης μπορεί να κρίνει - και να εκφράσει αναλόγως ελεύθερα την άποψή του: για το αν πρόθεση του πομπού -συνειδητή ή μη - είναι να καταχραστεί τα σεξουαλικά ένστικτα του δέκτη με κάποιο τρόπο ή να επικοινωνήσει με άλλους ενήλικες χιουμοριστικά και ανθρώπινα με την τεχνική του απροσδόκητου και του λογοπαίγνιου, που επιτρέπει την υπερβολή".

Σε μια τέτοια κοινωνία που ζούμε -μπορεί να χαρακτηριστεί και ως μεταβατική- μπορεί να προκαλέσουν κάποιο "ευηπόληπτο" πολίτη;

"Πιθανόν ορισμένα από αυτά μπορεί να σοκάρουν ορισμένους, αλλά είναι επιλογή τους η επίσκεψη, δεν είναι ασυνήθιστο και σοκαριστικό θέαμα, όπως στην εποχή των προ-γιαγιάδων μας. Υπάρχουν παντού: στα περίπτερα, στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση (μέσα από την οποία συχνά μπαίνουν στα σπίτια μας κατά ένα τρόπο χυδαίο), στις διαφημίσεις και γιγαντοαφίσες, στην παραλία κλπ. Έμμεση διαφήμιση, προπαγάνδα, σάτυρα είναι διάχυτες γύρω μας και μας κατακλύζουν καθημερινά. Από πού λοιπόν να πρωτοπροστατευτούν "ανώριμοι" πολίτες από ενδεχόμενη διαμόρφωση της κοινής γνώμης; Αλλά, ακόμη και αν δεν ίσχυαν τα παραπάνω, σημασία έχει το πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιείται ο συγκεκριμένος λόγος ή η εικόνα. Υπάρχει το σοβαρό, το χιουμοριστικό, το χυδαίο, αλλά και το καλλιτεχνικό πλαίσιο (Παράδειγμα, η γυμνόστηθη Αφροδίτη της Μήλου, ή εξόχως τολμηρά στιχάκια της λαϊκής παράδοσης, που διαβάζει κανείς σε έγκυρες εκδόσεις)".

Κάποιο παράδειγμα;

"Άλλο είναι, για παράδειγμα, η χρήση εικόνων με σκοπό την ανταλλαγή λάγνων μηνυμάτων και άλλο η οπτικοποίηση ενός ανέκδοτου, στην εποχή της εικόνας και μάλιστα σε ένα χώρο όπου επικοινωνούν ελεύθερα ενήλικες με κοινά ενδιαφέροντα.
Αυτή τη διαφορά ανάμεσα στις ιστοσελίδες και στα blog δε είναι εύκολο να την καταλάβει ένας απλός πολίτης, ίσως ακόμα και η πολιτεία και να μπλεχτεί το επαγγελματικό με το προσωπικό και να έχουμε διάφορες παρενέργειες όπως διώξεις κτλ. Για παράδειγμα, ότι το ανέκδοτο αυτό δεν συνάδει με το επάγγελμά του και διαφθείρει τους νέους κ.τ.λ. και να έχουμε τέτοιου είδους διαμαρτυρίες ή πολιτικές διώξεις".

Έχετε δίκιο επειδή το άτομο είναι συνήθως αδύνατο με τρομάζει η σκέψη της αναβίωσης εποχών ελέγχου του προσωπικού στυλ έκφρασης και των φρονημάτων ή τις προσχηματικές διώξεις αντιφρονούντων. Δηλαδή, όπως λέτε, η πολιτεία πρέπει να μελετήσει σε βάθος τα καινούρια δεδομένα της εποχής και να επισημάνει από τι πράγματι κινδυνεύει σήμερα ο νέος; Δεν μπορεί η πολιτεία από την άλλη μεριά να μην ελέγχει όλα αυτά; Προς τα πού θα λέγατε θα πρέπει να στραφεί ο έλεγχος;

"Θα ήταν σκοπιμότερο να στραφεί ο έλεγχος στην πνευματική αποχαύνωση, που με περισσή σοβαρότητα καλλιεργούν καθημερινά γνωστές τηλεοπτικές εκπομπές με τις ατέλειωτες παραεπιστημονικές αστρολογο-μελλοντολογίες τους, τις κλειδαρότρυπες των ριάλιτυ, τις ροζ βραδυνές διαφημίσεις με τις πορνοσκηνές, τις πολύωρες διαφημίσεις εθνικιστικών, "ουφολογικών" και άλλων δήθεν επιστημονικών εκδόσεων, αλλά και στους δημοφιλείς για τη νεολαία δικτυακούς χώρους, όπου οι νέοι κατεβάζουν και ανταλλάσσουν απερίγραπτα βίντεο! Σε μία τέτοιου είδους ασυδοσία, το αστείο, οπτικοποιημένο ανέκδοτο ενός συνανθρώπου είναι πραγματικά αθώο, ενώ η σοβαρότητα που τού δίνεται, με την απειλή της δίωξής του, χωρίς παρεξήγηση, κινδυνεύει να φανεί, στην καλύτερη των περιπτώσεων, κωμική. Εκείνο που έχει σημασία, είναι η όλη προσωπικότητα του δημιουργού του blog : η δουλειά του, η ανθρωπιά του, η μόρφωση και εκπαίδευσή του, το ήθος του, και όχι τόσο η σοβαροφάνεια και η κακώς εννοούμενη σεμνοτυφία του".

Μέχρι τώρα έχουμε διώξεις;

"Από αυτά που αναγράφονται μέχρι τώρα στα σχετικά blogs έχουμε διώξεις στα μουσουλμουμανικά κράτη ( Σινγκαπούρη, Αίγυπτος) και σε απολυταρχικά καθεστώτα (Σουδάν). Πάντως σε κανένα ανεπτυγμένο κράτος".